13 juli 2017

Grote zorgen over politieke invloed op toelating gewasbeschermingsmiddelen

Recent heeft staatsecretaris Van Dam de Tweede Kamer meegedeeld in te stemmen met een voorstel van de Europese Commissie om het gebruik van neonicotinoïden verder in te perken. Het Ctgb heeft als Nederlandse bevoegde autoriteit het voorstel en de achterliggende wetenschappelijke overwegingen beoordeeld en daarbij onder andere geconstateerd dat EFSA een beoordeling heeft gedaan met een niet-goedgekeurd EU-toetsingskader en dat de alternatieve stoffen voor deze neonicotinoïden niet per sé een lager risicoprofiel hebben. Nefyto stelt vast dat de demissionaire staatssecretaris de constateringen van het Ctgb zonder onderbouwing naast zich neerlegt en daarmee wegbeweegt van het wetenschappelijke kader voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen.

Het Ctgb is zeer kritisch over zowel het Commissievoorstel als over het gebruikte toetsingskader voor bijen (Bee Guidance). De Bee Guidance is wetenschappelijk controversieel, wordt door de meeste lidstaten fel bekritiseerd (onder meer vanwege de onwerkbaarheid en onrealistische studievoorstellen) en is daardoor nog (steeds) niet goedgekeurd. EFSA heeft de Bee Guidance gebruikt, vanuit een politieke opdracht. En omdat EFSA alleen tot haar oordeel is kunnen komen door gebruik te maken van de Bee Guidance, is het niet correct dat de staatssecretaris de EFSA-beoordeling als argument gebruikt.
Ook kunnen de betrokken bedrijven diverse vragen uit de Guidance simpelweg (nog) niet beantwoorden. Het voelt voor de bedrijven alsof tijdens de wedstrijd de spelregels worden veranderd.

Nefyto is van mening dat, gezien de technische en wetenschappelijke complexiteit, de beoordeling van individuele gewasbeschermingsmiddelen niet thuishoort in de politiek. Politieke inmenging in de toelating van gewasbeschermingsmiddelen ondermijnt het vertrouwen in de toelatingsprocedure en maakt fabrikanten kopschuw om te investeren in nieuwe, innovatieve (ook groene) middelen. Investeringen kunnen alleen dan verantwoord worden gedaan als sprake is van voorspelbare besluitvorming over de toelating. Het uitsluitend hanteren van goedgekeurde beoordelingsmethodieken is daarvoor een basisvereiste.
Nieuwe innovaties worden al niet meer als eerste in Europa in de markt gezet. Het beschikbare middelenpakket voor gangbare en biologische telers komt verder onder druk te staan en de verduurzaming van de land- en tuinbouw wordt geremd.

De afgelopen jaren is de politieke invloed op de toelating van gewasbeschermingsmiddelen fors toegenomen. Debatten in de Tweede Kamer gaan geregeld over specifieke middelen, waarbij Kamerleden regelmatig op de stoel van het Ctgb gaan zitten. Gebleken is dat verantwoordelijke bewindspersonen hier gevoelig voor zijn. Waar bewindspersonen in het verleden de adviezen van het Ctgb respecteerden, laten zij nu steeds vaker politieke overwegingen zwaarder wegen. Nefyto vindt dit een zorgwekkende ontwikkeling.

Voor Nefyto zijn wetenschappelijke kennis en feiten het uitgangspunt. Tegelijk beseffen we dat gewasbeschermingsmiddelen emoties oproepen en er een opdracht ligt voor verdere verduurzaming (zie Nefyto Visie en Ambitie). Het volgend kabinet zal daar zijn eigen koers in gaan bepalen en hopelijk de politieke invloed op de toelating van gewasbeschermingsmiddelen weten te keren.

Klik hier voor de pdf.