28 oktober 2020

Nefyto-input - Algemeen Overleg Gewasbeschermingsmiddelen d.d. 2 november 2020

1.    Nefyto aan de slag met Uitvoeringsprogramma, beoordelingscapaciteit is cruciaal
Samen met de overheid, diverse partijen vanuit de land- en tuinbouw, de watersector en milieuorganisaties heeft Nefyto de afgelopen tijd hard gewerkt aan het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming 2030. Een gezamenlijk gedragen programma waarin de transitie naar een duurzamere land- en tuinbouw centraal staat. Een transitie die goed aansluit bij zowel de ambities van Nefyto als de ambities van de gewasbeschermingssector op Europees niveau (zie ECPA commitments). Verduurzaming is hierin de kern en oplossingen worden gezocht in innovatie. De gewasbeschermingsmiddelensector zet zich voortdurend in om nieuwe middelen te ontwikkelen en het gebruik van middelen duurzamer te maken. Nefyto en de aangesloten bedrijven willen met hun kennis, diensten en producten graag een bijdrage leveren aan het realiseren van de beoogde transitie.

Zoals Minister Schouten zelf ook aangeeft is het programma ambitieus. Het behalen van de doelen in het daarvoor beoogde tijdpad (tot 2030) is een uitdaging. Er is dan ook een aantal kritische succesfactoren waarmee het programma staat of valt. Met stip op één staat de voorwaarde dat nieuwe middelen, waaronder biologische en laag risico middelen, beschikbaar komen voor de teler. Om innovatie op de markt te krijgen is het cruciaal dat in de EU voldoende beoordelingscapaciteit aanwezig is. 

2.    Veel inspanningen gericht op schoon water, er wordt voortgang geboekt 
Er vinden veel inspanningen plaats gericht op het voorkomen van emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar water. Voorbeelden hiervan zijn Toolbox Water,  Emissiereductieplannen en het in 2019 gepresenteerde Pakket van Maatregelen Emissiereductie Gewasbescherming open teelten. Deze inspanningen zijn niet zonder resultaat. De belasting van het oppervlaktewater aanzienlijk gedaald. zoals te zien is in figuur 1 van Compendium voor de Leefomgeving. Het aantal gemeten overschrijdingen van de waterkwaliteitsnormen is tussen 2013 en 2018 afgenomen. Nefyto is blij met de geboekte voortgang en zal haar inzet onverminderd continueren met als doel de milieubelasting van het oppervlaktewater nog verder te laten dalen en de 2027-doelstellingen van de Kader Richtlijn Water (KRW) te halen.


3.    Wetenschap is de basis, voorkom politieke besluitvorming
Waar besluiten in het verleden gebaseerd waren op adviezen van deskundigen en instanties, zien we nu meer en meer dat besluiten worden beïnvloed door politieke overwegingen. Nefyto vindt dit een zorgwekkende ontwikkeling. Gezien de technische en wetenschappelijke complexiteit, horen besluiten over individuele gewasbeschermingsmiddelen niet thuis in de politiek. Politieke inmenging in de toelating van gewasbeschermingsmiddelen ondermijnt het vertrouwen in de toelatingsprocedure, waardoor investeringen in nieuwe, groene en innovatieve middelen achterwege blijven en de gereedschapskist voor de teler leger en leger wordt. Nefyto roept uw Kamer en het Europees Parlement op de beoordeling van deskundige instanties zoals EFSA en het Ctgb te respecteren.

4.    Vervolgadvies gewasbescherming en omwonenden, geen reden tot zorg
De Gezondheidsraad heeft recent een vervolgadvies opgesteld over de actuele stand van kennis over de gezondheidsrisico’s van blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen. Samengevat concludeert de Gezondheidsraad dat er geen duidelijke indicaties zijn dat langdurige blootstelling aan lagere concentraties in Nederland leidt tot substantiële gezondheidseffecten. 

Ondanks de geruststellende resultaten begrijpt Nefyto eventuele zorgen bij omwonenden van landbouwpercelen. Nefyto onderschrijft dat gestreefd moet worden naar een zo laag mogelijke blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen en werkt op allerlei fronten aan initiatieven om blootstelling van de omgeving te minimaliseren. 

Nefyto verwondert zich wel over het advies van de Gezondheidsraad ten aanzien van de ‘toepassing van het voorzorgsbeginsel’. Hiermee wordt onterecht de indruk gewekt dat het voorzorgsbeginsel nu niet wordt toegepast. De advocaat Generaal van het Europese Hof van Justitie heeft hierover in 2019 geoordeeld: “de gewasbeschermingsmiddelenverordening is op zichzelf een voorzorgsmaatregel”. 
Ook Staatssecretaris Dijksma heeft in Kamerstuk 27858, nr. 276 gesteld dat de toelating (overweging 8, artikel 1) het voorzorgsbeginsel juist wel toepast. Er geldt namelijk een verbod op álle werkzame stoffen en middelen, tenzij deze zijn beoordeeld en toegestaan.

5.    Illegale (counterfeit) gewasbeschermingsmiddelen, handhaving nodig
Nefyto vraagt aandacht voor handel in illegale (counterfeit) gewasbeschermingsmiddelen. “Wie snel geld wil verdienen met smokkel: vergeet drugs, vergeet wapens, vergeet alcohol en sigaretten en ga in de handel in illegale pesticiden.” 
Dit zegt Rob de Rijck, landelijk coördinerend officier van justitie voor milieuzaken. Illegale pesticiden lijken een totaal onderschat en onderbelicht probleem. Als je al wordt gepakt, hoef je niet ontzettend zenuwachtig te zijn over een straf. (artikel “Simpele misdaad, weinig risico”, Groene Amsterdammer).

De handel in illegale middelen gaat enerzijds over niet (meer) toegelaten gewasbeschermingsmiddelen, maar ook over vervalste middelen (counterfeit) . Beide zijn in Europa een groeiend probleem. Zo werd door Europol in 2020 maar liefst 1.346 ton illegale gewasbeschermingsmiddelen van de markt gehaald (2019: 550 ton). 

Nefyto vraagt aandacht voor deze problematiek omdat illegale gewasbeschermingsmiddelen, een reële bedreiging zijn voor de gezondheid van de consument, de toepasser, omwonenden en voor het milieu, want niet gereguleerd en niet getest. 
Om de handel in illegale gewasbeschermingsmiddelen beter aan te kunnen pakken pleit Nefyto voor meer inspectie- en handhavingsmogelijkheden en meer capaciteit voor de controlerende instanties (NVWA en douane), alsmede voor zwaardere straffen.

Klik hier voor de pdf.